ลดจำนวนครั้งของการเกิดผู้ป่วยแพ้ยาซ้ำ

1.     ชื่อผลงาน/โครงการพัฒนา

         ลดจำนวนครั้งของการเกิดผู้ป่วยแพ้ยาซ้ำในโรงพยาบาลภูกระดึง

2.      คำสำคัญ  

           แพ้ยา,  แพ้ยาซ้ำ, ผู้ป่วยรพ.ภูกระดึง, ผู้ป่วยแพ้ยา

3.      สรุปผลงานโดยย่อ

                จากข้อมูลของผู้ที่มาเข้ารับการบริการโรงพยาบาลภูกระดึง ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2553 – 2555  

                ปีงบประมาณ 2553 จำนวนใบสั่งยาผู้ป่วยนอก 67,357 ครั้ง จำนวนวันนอน 5,322 วัน

พบว่ามีการสั่งจ่ายยา ที่ผู้ป่วยแพ้ซ้ำให้กับผู้ป่วย ซึ่งสามารถตรวจเจอได้จากการตรวจสอบยาที่ผู้ป่วยได้กลับบ้าน โดยเจ้าหน้าที่ในตึกผู้ป่วยใน แต่ไม่มีการบันทึกข้อมูลในเชิงสถิติ

                ปีงบประมาณ 2554 จำนวนใบสั่งยาผู้ป่วยนอก 87,171 ครั้ง จำนวนวันนอน 16,058 วัน

ไม่พบการจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้ซ้ำในผู้ป่วยนอก แต่ยังคงพบการสั่งจ่ายยาซ้ำในผู้ป่วย แต่สามารถตรวจเจอได้ก่อนที่ผู้ป่วยจะได้รับยา

                ปีงบประมาณ 2555 จำนวนใบสั่งยาผู้ป่วยนอก 91,124 ราย จำนวนวันนอน 12,328  ครั้ง

พบมีการจ่ายยาให้ที่ผู้ป่วยแพ้ยาซ้ำ จำนวน 1 ราย ในผู้ป่วยหลังคลอด

ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต

4.      ชื่อและที่อยู่องค์กร

           กลุ่มงานเภสัชกรรมและคุ้มครองผู้บริโภค โรงพยาบาลภูกระดึง จังหวัดเลย

5.     ผู้จัดทำ

        ภญ. พนมพร ศรีบัวรินทร์           เภสัชกรชำนาญการ

6.     เป้าหมาย

        ลดจำนวนครั้งของการเกิดผู้ป่วยแพ้ยาซ้ำในโรงพยาบาลภูกระดึง

7.    ปัญหาและสาเหตุ

ระบบการแจ้งเตือนข้อมูลการแพ้ยาของผู้ป่วยปีงบประมาณต่างๆ มีดังนี้คือ

ปีงบประมาณ 2553 จะมีแสดงเฉพาะในส่วนของหน้าปกแฟ้มผู้ป่วยนอก (OPD card)

ปัญหาที่พบคือ กระบวนการตรวจสอบการแพ้ยาของผู้ป่วยใน จะสามารถตรวจสอบได้เฉพาะในกรณี ก่อนและหลังจากที่ผู้ป่วยได้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล จากการตรวจสอบจากหน้าปกแฟ้มผู้ป่วยนอก โดยเจ้าหน้าที่ในตึกผู้ป่วยในและจากการซักถามผู้ป่วยหรือญาติที่มารับยาที่ห้องจ่ายยา ซึ่งจากกระบวนการทั้งหมดแฟ้มประวัติผู้ป่วยนอก จะไม่ผ่านมาทางห้องจ่ายยา

ปีงบประมาณ 2554 แสดงระบบการเตือนที่หน้าปกแฟ้มผู้ป่วยนอก (OPD card) และระบบเตือนจากคอมพิวเตอร์ ซึ่งจะเตือนในกรณีที่มีการพิมพ์ยาเพื่อสั่งจ่ายให้กับคนไข้

ปัญหาที่พบคือ พบการสั่งจ่ายยาซ้ำในผู้ป่วย เนื่องจากระบบการเตือนแพ้ยายังไม่ครอบคลุมการสั่งจ่ายยาโดยแพทย์ในผู้ป่วยใน แต่สามารถตรวจเจอได้ก่อนที่ผู้ป่วยจะได้รับยา เนื่องจากมีระบบการแจ้งเตือนที่คอมพิวเตอร์เมื่อมีการคีย์ข้อมูลการเบิกจ่ายยาที่ห้องยา แต่อาจเกิดการให้ยาที่ผู้ป่วยแพ้ยาซ้ำได้ หากเจ้าที่หอผู้ป่วยใน ให้ยาที่ stock ไว้ โดยไม่มาเบิกยาที่ห้องยา

ปีงบประมาณ 2555 แสดงระบบการเตือนดังนี้

-          หน้าปกแฟ้มผู้ป่วยนอก (OPD card)  : กรณีที่ผู้ป่วยนอนโรงพยาบาล จะต้องนำแฟ้มมาให้เจ้าหน้าที่ห้องยาตรวจสอบทั้งก่อนเข้าและหลังออกจากโรงพยาบาล

-          ระบบเตือนจากคอมพิวเตอร์

-          ลงรายละเอียดยาที่ผู้ป่วยแพ้ในภกด.005 (ใบเบิกยา) และ progress note พร้อมสติกเกอร์สีชมพู

ปัญหาที่พบคือ การจ่ายยาให้ที่ผู้ป่วยแพ้ยาซ้ำ จำนวน 1 ราย ในผู้ป่วยหลังคลอด เนื่องจากไม่มีการนำแฟ้ม OPD มาให้ห้องยาตรวจสอบ และอยู่ในช่วงเริ่มกรอกข้อมูลในคอมพิวเตอร์ จึงมีข้อมูลบางส่วนที่ยังไม่สมบูรณ์ จึงไม่มีการแจ้งเตือนเมื่อมาเบิกยา

8.    การเปลี่ยนแปลง

  ขั้นตอนกระบวนการทำงานประกอบด้วย

8.1 ประชุมบุคลากรที่เกี่ยวข้องประกอบด้วยเจ้าหน้าที่ฝ่ายเภสัชกรรมและฝ่ายผู้ป่วยใน เพื่อกำหนดรูปแบบการดำเนินงาน

8.2 รูปแบบกระบวนการการดำเนินงาน ประกอบด้วย

    กระบวนการและแนวทางปฏิบัติในการจัดยาผู้ป่วยใน (ก่อนAdmit)

พยาบาลลงทะเบียน admit

 

ญาติผู้ป่วย / เจ้าหน้าที่นำแฟ้ม admit + OPD card มายื่น

 

เภสัชกร / จพ.เภสัช : คัดลอกยาจาก doctor’s  order ลงใน ภกด.005 / พิมพ์ฉลากยา

(ลงรายละเอียดยาที่ผู้ป่วยแพ้ในภกด.005 และ progress note พร้อมสติกเกอร์สีชมพู)

 

จพ.เภสัช  / จนท. ห้องยา  :  ติดฉลาก  / จัดยา

 

เภสัชกร :  check ยาเทียบกับ  doctor’s order

                                                     (ตรวจสอบการแพ้ยาผู้ป่วย)

 

เภสัชกร / จพ.เภสัช : ส่งมอบยา + แฟ้ม admit แก่ญาติผู้ป่วย / จนท. Ward

(สอบถามญาติผู้ป่วยเรื่องแพ้ยา)

 

ญาติผู้ป่วย  / จนท. ward :  นำยา + แฟ้ม admit ยื่น พยาบาล ward

ขั้นตอนการดำเนินงานแสดงรายละเอียดตาม Flow chart  ดังกล่าว โดย แตกต่างจากกระบวนการเดิมดังนี้

-          ส่ง OPD card + doctor’s order มาห้องยาเพื่อ check ประวัติแพ้ยา

-          หากมีการสั่งจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้ เจ้าหน้าที่ห้องยาจะปรึกษาแพทย์อีกครั้ง หากมีการแก้ไข จะโทรแจ้งเจ้าหน้าที่ผู้ป่วยในทันที

-          เภสัชกร / จพ.เภสัช : คัดลอกยาที่ผู้ป่วยแพ้ ลงใน ภกด.005

-          เภสัชกรจะตรวจสอบการแพ้ยาที่ OPD card และ ภกด.005 อีกครั้ง

-          เภสัชกร / จพ.เภสัช จะสอบถามญาติผู้ป่วยเรื่องแพ้ยาอีกครั้ง ก่อนส่งมอบยา

                ขั้นตอนการดำเนินงานแสดงรายละเอียดตาม Flow chart  ดังกล่าว โดย แตกต่างจากกระบวนการเดิมดังนี้

-          เภสัชกร/ จพ.เภสัช จะตรวจสอบ doctor’s  order (copy) เทียบกับ ภกด.005 ว่ามีการสั่งจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้หรือไม่ ก่อนการพิมพ์ฉลากยา

-          หากมีการพิมพ์ยาที่ผู้ป่วยเคยแพ้ คอมพิวเตอร์จะแจ้งเตือนที่หน้าจอ

-          หากมีการสั่งจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้ เจ้าหน้าที่ห้องยาจะปรึกษาแพทย์อีกครั้ง หากมีการแก้ไข จะโทรแจ้งเจ้าหน้าที่ผู้ป่วยในทันที

 ขั้นตอนการดำเนินงานแสดงรายละเอียดตาม Flow chart  ดังกล่าว โดย แตกต่างจากกระบวนการเดิมดังนี้

-          ward จะส่ง OPD card แนบแฟ้ม D/C มาด้วยเพื่อตรวจสอบประวัติแพ้ยา

-          เภสัชกร/ จพ.เภสัช จะตรวจสอบ doctor’s  order เทียบกับ OPD card ว่ามีการสั่งจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้หรือไม่ ก่อนการพิมพ์ฉลากยา

-          หากมีการพิมพ์ยาที่ผู้ป่วยเคยแพ้ คอมพิวเตอร์จะแจ้งเตือนที่หน้าจอ

-          หากมีการสั่งจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้ เจ้าหน้าที่ห้องยาจะปรึกษาแพทย์อีกครั้ง

-          เภสัชกร / จพ.เภสัช จะสอบถามญาติผู้ป่วยเรื่องแพ้ยาอีกครั้ง ก่อนส่งมอบยา

9.     การวัดผลและผลการเปลี่ยนแปลง

       ปีงบประมาณ 2553 พบว่ามีการสั่งจ่ายยา ที่ผู้ป่วยแพ้ซ้ำให้กับผู้ป่วย แต่ไม่มีการบันทึกข้อมูลในเชิงสถิติ

        ปีงบประมาณ 2554 ไม่พบการจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้ซ้ำในผู้ป่วยนอก แต่ยังคงพบการสั่งจ่ายยาซ้ำในผู้ป่วย แต่สามารถตรวจเจอได้ก่อนที่ผู้ป่วยจะได้รับยา

ปีงบประมาณ 2555 พบมีการจ่ายยาให้ที่ผู้ป่วยแพ้ยาซ้ำ จำนวน 1 ราย ในผู้ป่วยหลังคลอด

พบว่าคณะผู้จัดทำได้ศึกษาข้อมูลสาเหตุที่ทำให้มีการจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้ซ้ำและพัฒนาระบบการป้องกันการสั่งจ่ายยาที่ผู้ป่วยแพ้ให้เร็วขึ้นและครอบคลุมกระบวนการให้มากขึ้น ทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วย ตั้งแต่กระบวนการก่อนการเริ่มให้ยาผู้ป่วย และมีการเฝ้าระวังตลอดระยะเวลาที่ผู้ป่วยเข้ารับการรักษา จนได้รับยากลับบ้าน แต่ยังคงมีการจ่ายยาให้ผู้ป่วยซ้ำ เนื่องจากอยู่ในช่วงที่พัฒนาระบบยังไม่สมบูรณ์ และลักษณะการเกิดเหตุการณ์ไม่ได้เกิดซ้ำที่จุดเดิม จึงต้องมีการมีพัฒนาระบบให้ครอบคลุมมากขึ้น

10.          บทเรียนที่ได้รับ

เนื่องด้วยอาการของโรคของผู้ป่วยที่ต้องเข้ารับการรักษา โดยการนอนในโรงพยาบาล  จึงทำให้ต้องใช้ความเร่งรีบในการรักษา จึงอาจทำให้มีโอกาสมองข้ามประเด็นการแพ้ยาของผู้ป่วยไปได้ ฝ่ายเภสัชกรรมจึงต้องกำหนดแนวทางปฏิบัติเพื่อช่วยทีมงานสหวิชาชีพ ในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว

จากการดำเนินงานที่ผ่านมา สามารถช่วยลดปัญหาที่เกิดขึ้นได้  แต่หากมีเครื่องมือที่ช่วยแพทย์ในการเตือนก่อนที่มีการสั่งจ่ายเช่น การแสดงข้อความเตือนที่หน้าจอคอมพิวเตอร์เหมือนผู้ป่วยนอกหรือการติดสติกเกอร์แพ้ยาเพิ่มเติมที่ชาร์ทเหล็กร่วมกับเดิมที่เคยติดที่ progress note น่าจะช่วยป้องกันปัญหาได้มากยิ่งขึ้น

11.          การติดต่อทีมงาน

ภญ. พนมพร ศรีบัวรินทร์ กลุ่มงานเภสัชกรรมและคุ้มครองผู้บริโภค โรงพยาบาลภูกระดึง จังหวัดเลย